طرح پانزی (Ponzi scheme) ترفندی برای کلاهبرداری است که در آن یک کلاهبردار یا همان طراح پانزی، به افراد ناآگاه وعده می‌دهد که اگر پول‌هایشان را در اختیار او قرار دهند، با آن پول‌ها کار می‌کند و سودهای نجومی و تضمینی پرداخت می‌کند. اما حقیقت این است: سودِ سرمایه‌گذاران قدیمی با پول سرمایه‌گذاران جدید پرداخت می‌شود؛ فقط نوعی بازی با پول.
در ابتدا برای جلب اعتماد بیشتر، سود به‌طور منظم پرداخت می‌شود تا سرمایه‌گذاران بیشتری جذب سیستم شوند؛ اما در نهایت وقتی قربانیِ جدیدی نباشد که پول وارد کند، این طرح اشباع می‌شود و فرو می‌پاشد. در نهایت طراح پانزی هم در با پول‌های بادآورده فرار می‌کند و تنها چیزی که باقی می‌ماند تعداد زیادی مالباخته است.
نام طرح پانزی از نام چارلز پانزی (Charles Ponzi)، یکی از مشهورترین کلاهبرداران تاریخ گرفته شده است. او با فروش کوپن‌های تخفیفی اداره پست، به سرمایه‌گذاران وعده می‌داد ۵۰درصد سود در ۴۵ روز دریافت می‌کنند.
روش پانزی هم این بود که با استفاده از سرمایه سرمایه‌گذاران پیشین و همچنین سرمایه‌گذاران جدید، سود اولین‌ها را پرداخت می‌کرد. چارلز پانزی در دهه ۱۹۲۰ توانست با طرح ابداعی خود بیش از ۲۰میلیون دلار کلاهبرداری کند که معادل بیش از ۲۵۰میلیون دلارِ امروزی است.
در کل همه طرح‌های پانزی یک چرخه را دنبال می‌کنند؛ اما شکل و ظاهر این کلاهبرداری می‌تواند کاملاً متفاوت باشد.
چرخه اصلی در همه طرح‌های پانزی را می‌شود در این چند مرحله خلاصه کرد:
۱. تبلیغات فریبنده
در ابتدا با تبلیغات کاذب (معمولاً در اینترنت یا شبکه‌های اجتماعی اجتماعی)، چند نفر جذب سیستم می‌شوند و مقدار کمی سرمایه‌گذاری می‌کنند. همچنین بعضی از طرح‌های پانزی روش‌های بازاریابی هم در پیش می‌گیرند که اگر یک کاربر عضو جدید وارد سیستم کند، سود بیشتر خواهد شد.
۲. واریز سودهای اولیه و جلب اعتماد
سودها به‌طور مرتب واریز می‌شود تا اعتماد بیشتری برای مبالغ بیشتر و سرمایه‌گذاران جدید جلب شود. این سودها یا با استفاده از پول سرمایه‌گذاران جدید و یا از سرمایه اولیه طراح پرداخت می‌شود.
۳. ورود سرمایه بیشتر
پس از جلب‌شدن اعتماد افراد، موج عظیمی از سرمایه به سیستم وارد می‌شود. سرمایه‌گذاران قدیمی هم پول بیشتری سرمایه‌گذاری کرده و حتی دوستان و آشنایان نزدیک خود را به طرح دعوت می‌کنند. در این مرحله، تعصبات کورکورانه موجب می‌شود برخی از سرمایه‌گذاران، حتی وام سنگین دریافت کنند یا قرض بگیرند یا حتی خانه یا ماشین خود را بفروشند.
۴. پایان ورود سرمایه‌گذار جدید و فروپاشی طرح
مراحل ۱ تا ۳ چندین بار تکرار می‌شوند تا اینکه دیگر سرمایه‌گذار جدیدی وجود نداشته باشد یا مقدار زیادی پول جمع شده باشد. پس از آن، طراح پول‌ها را برداشته و ناپدید می‌شود.
در کل همه طرح‌های پانزی یک چرخه را دنبال می‌کنند؛ اما شکل و ظاهر این کلاهبرداری می‌تواند کاملاً متفاوت باشد.
چرخه اصلی در همه طرح‌های پانزی را می‌شود در این چند مرحله خلاصه کرد:
۱. تبلیغات فریبنده
در ابتدا با تبلیغات کاذب (معمولاً در اینترنت یا شبکه‌های اجتماعی اجتماعی)، چند نفر جذب سیستم می‌شوند و مقدار کمی سرمایه‌گذاری می‌کنند. همچنین بعضی از طرح‌های پانزی روش‌های بازاریابی هم در پیش می‌گیرند که اگر یک کاربر عضو جدید وارد سیستم کند، سود بیشتر خواهد شد.
۲. واریز سودهای اولیه و جلب اعتماد
سودها به‌طور مرتب واریز می‌شود تا اعتماد بیشتری برای مبالغ بیشتر و سرمایه‌گذاران جدید جلب شود. این سودها یا با استفاده از پول سرمایه‌گذاران جدید و یا از سرمایه اولیه طراح پرداخت می‌شود.
۳. ورود سرمایه بیشتر
پس از جلب‌شدن اعتماد افراد، موج عظیمی از سرمایه به سیستم وارد می‌شود. سرمایه‌گذاران قدیمی هم پول بیشتری سرمایه‌گذاری کرده و حتی دوستان و آشنایان نزدیک خود را به طرح دعوت می‌کنند. در این مرحله، تعصبات کورکورانه موجب می‌شود برخی از سرمایه‌گذاران، حتی وام سنگین دریافت کنند یا قرض بگیرند یا حتی خانه یا ماشین خود را بفروشند.
۴. پایان ورود سرمایه‌گذار جدید و فروپاشی طرح
مراحل ۱ تا ۳ چندین بار تکرار می‌شوند تا اینکه دیگر سرمایه‌گذار جدیدی وجود نداشته باشد یا مقدار زیادی پول جمع شده باشد. پس از آن، طراح پول‌ها را برداشته و ناپدید می‌شود.
- چهارشنبه ۲۳ شهریور ۰۱ ۲۱:۰۴ ۸ بازديد
- ۰ نظر